İnternet ne  zaman  bir  bağımlılığa dönüşür?

1-7 Mart Yeşilay Haftası nedeniyle Uzman Klinik Psikolog Aslı
Başabak ile internet bağımlılığını konuştuk.

Gizem Gül'ün röportajı

Önceden her yıl 1-7 Mart arasında kutladığımız Yeşilay Haftası boyunca sigara, alkol, uyuşturucu gibi
bağımlılıkların ne kadar kötü alışkanlıklar olduğu vurgulanırdı. Ama artık
günümüzde teknolojinin hayatımızı çok daha fazla kuşatmasıyla birlikte yeni yeni
bağımlılık türleri ortaya çıktı. Tabi bu sadece internette çok uzun saatler
geçirmeyle sınırlı bir bağımlılık türü değil. Sosyal medyada sanal ilişkiler
kurmak, online alışveriş düşkünlüğü, oyun, kumar gibi bu bağımlılığın pek çok
boyutu var. Biz de bu yıl Yeşilay Haftası'nda internet bağımlılığını ele alalım
istedik. Bu konuda Üsküdar Üniversitesi NPİstanbul Nöropsikiyatri
Hastanesi Sanal Bağımlılık Tedavi Merkezi Uzman Klinik Psikoloğu Aslı
Başabak ile konuştuk.

İNTERNET BAĞIMLILIĞI BİR HASTALIK

İnternet bağımlısı olmak bir hastalık mıdır? Öncelikle bunu sormak
isterim. Kimler internet bağımlısı olarak kabul edilir?

Tıpkı diğer bağımlılıklar gibi internet bağımlılığı da tedavi
edilebilen bir hastalıktır. İnternet bağımlılığını gösteren somut bir tanım
olmamasına rağmen psikiyatri tanı kitabı olarak kullanılan DSM–IV’te yer alan
bağımlılık tanımına göre, kişinin internetle ilgili aşırı zihinsel uğraşının
olması, internet kullanım süresinin artması, internet kullanımını bırakma ya da
azaltma durumunda rahatsızlık yaşaması ve bu rahatsızlığa bağlı gelişen
sorunların sosyal, mesleki yaşantısını olumsuz etkilemesi, interneti
tasarladığından daha sık aralıklarla ve daha uzun süre kullanması, internet
kullanımını azaltmak ya da bırakmak istemesine rağmen kullanmaya devam etmesi,
zamanının çoğunu internet kullanımıyla geçirmesi ve internet kullanımı sebebiyle
kişinin sosyal, mesleki ve ailevi ilişkilerinde sorunlar yaşaması gibi
kriterlerden en az 5'ini karşılaması bağımlılık tanısını düşündürtmektedir.

İnternet bağımlılığı oldukça geniş bir kavram. Peki, biz bunun içine
neleri alabiliriz?

Dediğiniz gibi internet pek çok farklı sebeple kullanılabilir. Bunun içinde
sosyal paylaşım siteleri, oyun, sanal ilişki, kumar, pornografi, chat, borsa,
alışveriş gibi çeşitli alanlar girebilir.

Rakamlardan bahsedecek olursak, toplumda internet bağımlısı olarak
kabul edilen kişi sayısı ya da oran ne kadar?

Türkiye’de yapılan araştırmalara bakıldığında internet bağımlılığının
toplumdaki yaygınlığı yüzde 6-14 arasında saptanmıştır. Yakın zamanda Türkiye’de
yapılan bir araştırmada bahsettiğim internet bağımlılığı kriterlerini
karşılayanların yaygınlığını yüzde 4,5 olarak bulunmuştur ki bu da önemli bir
orandır.

ALIŞKANLIK VE BAĞIMLILIK ARASINDAKİ AYRIMI İYİ YAPMALI

Kişinin internet bağımlısı olduğuna karar vermek için doktor teşhisi
mi gerekiyor. Yoksa biz uzun saatler bilgisayarın başında oturan çocuğumuzun
‘internet bağımlısı’ olduğundan kuşkulanmalı mıyız?

Teknolojinin bu kadar ilerlediği, internetin telefonlarımıza kadar geldiği
bir dönemde uzun saatler internette kalıyor olmak bağımlılık tanısı için yeterli
değildir. Günlük hayatta pek çok kişi iş ya da başka sebeplerle internette zaman
geçirebiliyor hatta geçirmek zorunda kalıyor. Ancak buradaki kriter sürenin
azlığından ya da çokluğundan ziyade bu sürenin hangi amaçla kullanıldığıdır. Bu
noktada alışkanlık ve bağımlılık arasındaki ayrımı iyi yapmak gerekir. Günlük
rutinlerimiz içinde kullanılan internet alışkanlık olarak değerlendirilebilir.
Bağımlılık ise alışkanlıkların ötesinde daha önce de belirttiğim gibi kişiye
zarar vermesine rağmen devam eden kullanımlar olarak tanımlanabilir. Bu
konuda ebeveynlerin çocuklarının internette kalma sürelerinden çok internet
kullanımının çocuklarının hayatlarını nasıl etkilediği üzerinden değerlendirme
yapmaları ve sosyal veya akademik alanda ya da ailevi ilişkilerinde sorun
yarattığını gözlemliyorlarsa bir uzmana başvurmalarının daha yerinde olduğunu
düşünüyorum.

ERGENLİK DÖNEMİ RİSK GRUBUNDA

İnternet bağımlılığı konusunda özellikle risk altında olan yaş
aralığı var mı?

İnternet bağımlılığının gelişmesinde altta yatan bir psikopatolojinin
varlığı gerekmektedir. Ancak sadece psikopatolojinin varlığı yeterli olmamakta;
bununla birlikte kişinin kendisine olumlu duygular hissettiren bir uyaranla
karşılaşması, interneti olumsuz duygu ve düşüncelerle baş etme yolu olarak
görmesi kullanımını arttırmaktadır. Devamında gelişen internet
kullanımına dair yanlış inanışlar kullanımın devamlılığını ve sorunlu hale
gelmesini etkilemektedir. İnternet bağımlılığı her yaşta görülmesine rağmen
sorunlarla baş etmek için kullanılan kaynakların azlığı sebebiyle özellikle
ergenlik dönemi risk grubu olarak görülmektedir.

SAĞLIKLI BİR İNTERNET KULLANIMI NASIL MÜMKÜN
OLABİLİR?

Her şeyde olduğu gibi teknoloji ya da interneti kullanma konusunda da
bir dengenin olması şart. Peki bu dengeyi nasıl kuracağız?

Mutlaka, bu dengeyi kurmak çok önemli.  Bunun için öncelikle kullanım
amaçları ne olursa olsun kişilerin internetteki yaşantılarıyla gerçek
yaşantıları arasında bir ilişki varsa yani kişiler sanal ortamda görüştükleri
kişilerle gerçek hayatlarında da görüşüyorsa, sanal ortamda yarattıkları kişi,
gerçek kimliğiyse ve internet kullanımı kişinin hayatının sadece bir parçasını
oluşturuyorsa sağlıklı bir internet kullanımından bahsedebiliriz.

İnternet bağımlılığı tedavi edilmezse ne gibi sonuçlara neden
olabiliyor? Ayrıca internet bağımlılığı nasıl tedavi ediliyor?

Öncelikle internet bağımlılığı kişinin ciddi fiziksel ve psikolojik sağlık
sorunları yaşamasına sebep olabilir. Genel anlamda bahsedecek olursak uzun süre
bilgisayar ve internet kullanımına bağlı sırt ve baş ağrıları, duruş ve iskelet
sorunları, carpal tunnel sendromu, gözlerde kuruluk, görme bozukluğu, yeme ve
uyku sorunları, özbakımda azalma, sosyal çevreden uzak kalması sebebiyle
iletişim sorunları, akademik ve psikolojik sorunlar, eş ve aile çatışmaları gibi
pek çok alanda sorun yaşamasına sebep olabilir.

İNTERNET BAĞIMLILIĞI İLAÇLA TEDAVİ EDİLİR

İnternet bağımlılığı tedavisinde psikoterapilerin yanı sıra dürtü kontrol
bozukluğu veya bağımlılığa eşlik eden diğer psikiyatrik hastalıkların tedavisi
için uygun ilaçlar kullanılmaktadır. Psikoterapilerde alkol veya madde
bağımlılığı tedavisinden farklı olarak internet kullanımını sıfıra indirmek
yerine kontrollü kullanmayı sağlamak amaçlanır. Ayrıca ailenin de
tedaviye katılımı sağlanarak uygun destek yöntemleri hakkında bilgilendirmek
tedavinin kalıcılığını ve başarısını arttırmaktadır.

Kaynak :

On5yirmi5